In september schreef William Boeva een open brief over de beeldvorming
van personen met een beperking in de media. De media reageerde hier
sterk op. Helaas zagen wij dat deze discussie vooral óver mensen met een
beperking werd gevoerd en niet dóór hen. Wij willen hier graag
verandering in brengen en mensen met een verstandelijke beperking zelf
aan het woord laten.
Tijdens onze halfjaarlijkse ontmoetingsdag voor ervaringsdeskundigen van Pasform, was beeldvorming in de media het gekozen thema. We gingen hierover samen in gesprek. We bespraken de verschillende manieren waarop personen met een beperking momenteel in de media komen. Aangezien dit plots zo’n actueel onderwerp was, wilden we hier graag verder mee aan de slag. Daarom spraken we nadien nog eens af met enkele personen met een beperking die graag verder wilden werken rond dit thema. Het resultaat leest u in dit artikel.
Het programma Down The Road kennen we ondertussen allemaal. Enkele mensen met het syndroom van Down krijgen de kans om samen met Dieter Coppens de reis van hun leven te maken. Wij vinden het een mooi beeld dat de deelnemers er zelfstandig leren zijn. Ook hoe Dieter Coppens in zijn begeleiding met de deelnemers omgaat, vinden we sterk. Zonder een opleiding gevolgd te hebben, weet hij perfect hoe hij kan inspelen op de angsten van de deelnemers. Dat is voor ons het schoonste beeld van Down The Road. Door deze goede manier van omgang te tonen, kunnen ook andere mensen hier iets van leren. Net daarom is het voor ons een sterk programma.
“Wat dat ik een schoon beeld vind in Down The Road,
dat is wel het stuk als ze zelfstandig leren zijn en de begeleiding,
in dat geval Dieter Coppens.
Ik vind dat wel heel respectvol hoe dat die met die mannen omgaat.
Hoe dat Dieter Coppens inspeelt op de angsten dat vind ik wel de max.
En die heeft geen opleiding gevolgd van hoe moet ik het doen.
En dat is zo, dat vind ik persoonlijk het schoonste beeld aan Down The Road.”
Wat ons wel stoort, is dat de deelnemers van Down The Road bijna de enige personen met een beperking in de media zijn. Het syndroom van Down kennen we nu wel. Wat met alle andere beperkingen? Wij hebben geen downsyndroom en zien niemand zoals ons in beeld.
Door slechts één aspect te belichten, geef je de samenleving geen volledig beeld. Mensen met het syndroom van Down zien er schattig uit en daarom mogen zij getoond worden. De groep die er iets minder lief uitziet of de minder toegankelijke of bereikbare groep, die is daarentegen ver te zoeken. Dat heb je met de media. Het moet allemaal het perfecte plaatje zijn. Als dit niet zo is en je hebt niet de goede beperking, dan heb je pech.
“Down The Road mag, maar er wordt maar één aspect belicht, enkel het syndroom van Down.
Maak eens een mix of wissel af.”
Als we dan toch de kans krijgen om in beeld te komen, ligt de focus steeds op onze beperking. Waarom kunnen wij niet deelnemen aan een programma om wie we zijn? Onze beperking is toevallig in ons leven gekomen. Wij zijn ook gewoon volwassenen. We vinden het net als andere mensen belangrijk om zelf keuzes te kunnen maken, verliefd te worden, zelfstandig te zijn en ga zo maar door. We vinden het ook belangrijk om al deze dingen te kunnen doen ín de samenleving, op een volwaardige manier. Te vaak nog wordt er met de vinger naar ons gewezen of worden we als persoon met een beperking verplicht om samen te blijven met andere personen met een beperking.
Ja, voor sommigen onder ons is het fijn om enkel in het gezelschap van personen met een beperking te verblijven. Zij begrijpen onze situatie soms beter. Anderen onder ons komen graag zoveel mogelijk los van onze beperking en zitten graag tussen een divers publiek met en zonder beperking. Net zoals elk van jullie met de ene persoon wel en met de andere persoon helemaal niet overweg kan. Zo hebben ook wij onze voorkeuren. Geef ons daarom toch de kans om eens aan een programma deel te nemen waar er een mix is tussen personen met en zonder beperking. Verstop ons niet alleen in programma’s zoals Down The Road of Cupido Ofzo. Dit is niet voor iedereen voldoende.
“Vroeger was er een grotere kloof, je moest je verstoppen als je een beperking had.
Nu is het er nog altijd maar wel minder.
We moeten mensen met een beperking laten zien hoe dat ze zijn, zonder met de vinger gewezen te worden.
Je moet de mensen bekijken hoe dat ze zijn, met of zonder beperking.
Maar je wordt wel dagelijks geconfronteerd met je beperking, plus wordt er elke dag nog eens met de vinger gewezen.
Dat vind ik verkeerd. Laat ons alles toegankelijk maken voor iedereen.”
Bekijk ons daarnaast ook echt als persoon. Toon ons niet steeds als een inspiratiebron die wil tonen wat we allemaal kunnen. Wat wij vooral willen, is dat we in beeld komen zoals het echt is. In dat geval willen we wel een inspiratiebron zijn. Laat ons gerust onze dagelijkse drempels overbrengen. Stop met die overdreven uitdagingen die kijkers het gevoel geven dat zij de uitdaging dan ook wel zullen kunnen.
We willen niet afstappen van de werkelijkheid. Ideaalbeelden die bestaan toch niet. Dus als je mensen met een beperking toont, toon dan hoe het echt is. Presenteer alle goede dingen uit ons leven, alle dingen die we kunnen én ook de drempels die we tegenkomen in de maatschappij. Door het leven zoals het is weer te geven, kan iedereen er nog iets van leren.
“Als ze nu een echte persoon zouden gebruiken als inspiratiebron zou dat voor mij nog anders zijn.
Als dat effectief in beeld wordt gebracht zoals het werkelijk is, is dat voor mij nog een verschil.
Dan ga ik met plezier met mijn kop op een affiche gaan staan.
Om maar aan te tonen bijvoorbeeld: de NMBS,
moesten ze nu een trein maken en met het feit van dat ik er niet op zou mogen,
dan zou ik met plezier met mijn kop op een affiche gaan staan.
Omdat ik dan zo iets heb van zo is het werkelijk.”
Het is dan ook pas door ons echt te leren kennen dat je zal weten hoe je met ons moet omgaan en wat wij net willen. Pas dan zal je weten dat vooroordelen, betutteling en mensen die keuzes in jouw plaats maken, heel beledigend overkomen. Durf ons aanspreken en de tijd nemen om met ons in gesprek te gaan of je in te leven in onze situatie. Het is voor ons echt belangrijk dat we eens de kans krijgen om onze mening te delen.
Waarom worden wij wel getoond in programma’s met enkel mensen met een beperking en krijgen we niet de kans om ons te laten horen in een debat? Iedereen van ons kent het wel, je zit op restaurant en in plaats van ons zelf te vragen wat we willen drinken of eten, gaan mensen naar de persoon (van wie ze denken dat) die de begeleider is.
Spreek ons toch eens zelf aan! Wij hebben ook een mening en kunnen gerust voor onszelf spreken. We weten dat we niet allemaal verbaal even sterk zijn. Als je wat let op je eigen taalgebruik en wat makkelijkere woorden gebruikt, zullen we je zeker begrijpen. Het is ook pas wanneer je ons leert kennen dat je weet wat we fijn vinden en wat niet. Al kunnen we wel zeggen dat we zeker kunnen lachen, ook met onze beperking, zolang dit maar op een respectvolle manier gebeurt. Pas wanneer er geen respect is, of nog erger wanneer we betutteld worden en gezien worden als mensen die niets kunnen, dan krijg je het met ons aan de stok.
“Ik vond het fijn dat ze eens een foto van mij getrokken hebben zonder rolstoel.
Ik was blij met de foto maar nog blijer dat ik er op stond zonder rolstoel.
De rolstoel is maar een hulpmiddel.”
Laat ons de open brief van William Boeva als een nieuw startschot richting meer inclusie zien, zowel op als naast het beeldscherm. Wij willen zeker niet enkel negatief zijn. We zien dat er al stappen vooruit zijn gezet. Denk hierbij aan soaps zoals Thuis en Familie die reeds personen met een beperking mochten verwelkomen op de set. Wij zien in deze voorbeelden steeds de acteertalenten en niet de beperking. Wij hopen dat de Vlaming dit ook zo kan gaan zien.
Alvast bedankt!
Elien, Ibrahim, Dorien, Peter, Cedric, Kim, Patricia, Klaar en Bart.
Allen ervaringsdeskundigen bij Pasform.